قطعاً به دلایل زیر در حال مطالعه این مطلب هستید:
– در آستانه ازدواج قرار دارید، اما از نظر حقوقی کمی نگران هستید.
– فرزند یا اطرافیان شما قصد ازدواج دارند، اما با قوانین مربوطه آشنایی کافی ندارند.
– در مورد شروط ضمن عقد یا سایر موارد تردید دارید و نیاز به راهنمایی دارید.
امروزه به دلیل تغییرات وسیع در شرایط فرهنگی و اجتماعی جامعه، ازدواج به موضوعی چالش برانگیز تبدیل شده است. عدم آگاهی زوجین از قوانین حقوقی و شروط ضمن عقد میتواند برای ادامه زندگی مسئله‌ساز باشد. بنابراین ضروری است که با آگاهی کامل از حقوق زنان و مردان قبل از ازدواج، رضایت مندی از زندگی زناشویی را بالا ببریم. ما در این مقاله به بررسی نکات حقوقی قبل از ازدواج پرداخته‌ایم که همه باید پیش از ازدواج درباره آنها اطلاعات کافی داشته باشند. با ما همراه شوید.
چند اصطلاح حقوقی مهم برای ازدواج
در ادامه مهم ترین اصطلاحات حقوقی را آوردهایم که ناآشنایی با آنها میتواند برای آینده ازدواج شما مشکل ساز باشد.
- قصد و رضای طرفین: به این معنی که برای ازدواج هر دو طرف باید در هوشیاری کامل باشند؛ درغیراینصورت عقد باطل خواهد شد.
- اهلیت طرفین: دختر و پسر باید عاقل (دیوانه نباشند) و بالغ باشند. برای پسران زیر 15 سال و دختران زیر 13 اجازه ولی و داشتن حکم دادگاه ضروری است. برای دختران بالای 15 سالی که بکارت دارند نیز اجازه پدر یا جد پدری ضروری است.
- موانع ازدواج: این اصطلاح شامل مواردی است که مانع از ازدواج میشوند. محرمیت نسبی و سببی طرفین، عدم اتمام طول مدت عده زن، غیرمسلمان بودن طرفین و داشتن چهار همسر دائمی برای مرد از این موانع هستند.
- مهریه: مهریه یک حق مالی برای زن است که هر زمان میتواند آن را طلب کند و مرد باید پرداخت نماید. در غیر این صورت مهریه از اموال مرد وصول خواهد شد.
- مهریه عندالاستطاعه: این نوع مهریه طبق توان مالی مرد پرداخت خواهد شد. به این معنا که مرد با ارائه یک سری مدارک، مهریه را متناسب با توان مالی خود پرداخت می‌نماید.
- مهریه عندالمطالبه: این مهریه در صورت مطالبه زن باید بهطور کامل پرداخت شود. اگر مرد برای پرداخت مهریه معسر باشد دادگاه مهریه را تقسیط خواهد کرد.
- نفقه: نفقه شامل تمام هزینه های ضروری زن مثل غذا، پوشاک و مسکن است که حتی در صورت تمکن مالی زوجه، باید توسط زوج پرداخت شود.
- اجرت‌المثل: یکی دیگر از نکات حقوقی قبل از ازدواج اجرت المثل است. درصورتی‌که زوجه کارهایی را انجام دهد که از نظر شرعی بر عهده او نبوده است، طبق شرایطی میتواند از زوج هزینه‌ای تحت عنوان اجرت‌المثل دریافت کند.
- تمکین: ازآنجایی‌که مرد ریاست خانواده را بر عهده دارد، زن نیز ملزم به انجام تمکین خواهد بود. تمکین در دو نوع عام و خاص به معنای اطاعت زن در امور زندگی و جنسی است.
شروط قانونی پیش از ازدواج یا شروط ضمن عقد
شروط ضمن عقد 12 مورد مهم هستند که برای حفظ حقوق فردی در ازدواج مشخص شده اند. این شروط میتوانند حقوق شما را پس از ازدواج کاهش یا افزایش دهند. البته می‌توانید شروط دیگری را نیز در صورت عدم مغایرت با قوانین آمره در عقدنامه اضافه کنید. این شروط میتوانند بسیار چالش برانگیز باشند؛ بنابراین ضروری است که پیش از ازدواج در مورد آنها آگاهی کامل داشته باشید.
به طور پیش‌فرض شروط تنصیف اموال و حق طلاق در عقدنامه ذکر شده اند. شما می‌توانید حقوق دیگر مثل حق تحصیل، حق خروج از کشور و سایر موارد را به سند ازدواج اضافه کنید. اما شروط ضمن عقد عبارتند از:
- حق طلاق: این حق متعلق به مرد است ولی با توافق طرفین، زن میتواند از مرد وکالت دریافت کند تا هر زمان که بخواهد خود را مطلقه نماید. برای ثبت این حق باید طرفین به یکی از دفاتر رسمی مراجعه کنند.
- حق تعیین مسکن: تأمین مسکنی که در شان زوجه باشد بخشی از نفقه زن است. اما به طورکلی زوجه باید در محلی که زوج تعیین کرده زندگی کند. البته طرفین میتوانند با قید شروطی تغییراتی در حق تعیین مسکن ایجاد کنند.
- حق تنصیف اموال: یکی از نکات حقوقی قبل از ازدواج که در عقدنامه قید شده حق تنصیف اموال است. در برخی موارد مرد تقاضای طلاق می‌کند و علت طلاق نیز مشکلات اخلاقی و تخلف زوجه از وظایف همسری نیست. در چنین شرایطی تمام اموال و دارایی زوج که در زمان زندگی مشترک به‌دست‌آمده است بین طرفین تقسیم خواهد شد.
- حق اشتغال: اگر زنی از این حق برخوردار نباشد، همسر او میتواند به دلایل مخالفت شغل زوجه با حیثیت و مصالح خانوادگی، مانع از اشتغال او شود.
- حق خروج از کشور: طبق قوانین کشور ایران زن باید برای خروج از کشور اجازه زوج را داشته باشد. عدم برخورداری زن از این حق میتواند برای او مشکل ساز باشد.
راهنمای حقوقی ازدواج در مورد مهریه
مهریه یکی از نکات مهم عقدنامه به‌حساب می‌آید که باید به آن دقت کنید. در ادامه به نکات حقوقی مهم دررابطه با مهریه اشاره کرده‌ایم:
- یک اصل کلی در مورد مهریه این است که اگر قبل از نزدیکی مطالبه شود، فقط نیمی از آن به زن تعلق خواهد گرفت. از طرفی اگر بعد از نزدیکی، زن مهریه را مطالبه کند به طور کامل به او تعلق خواهد گرفت.
- در رابطه با تعداد سکه در تعیین مهریه باید بگوییم که مهریه بالای 110 سکه در حکم مهریه عندالاستطاعه خواهد بود. به این معنی که در صورت عدم تمکن مالی مرد، حکم جلب برای او صادر نخواهد شد.
- یکی از نکات مهم در رابطه با مهریه این است که ازدواج مجدد زوجه مانع از دریافت مهریه نخواهد شد. بنابراین حتی بعد از ازدواج هم پرداخت مهریه باید تا تسویه کامل ادامه داشته باشد.
- در صورت گم‌شدن سند ازدواج می‌توانید به دفتر ازدواجی که ثبت سند را در آن انجام داده‌اید مراجعه کنید و رونوشت تهیه کنید.
نکاتی که زوجه باید به طور خاص بداند:
1. اموال مرد و مستثنیات دین:
یک ملک و خودرو در شأن مرد میتواند به عنوان مستثنیات دین محسوب شود. بنابراین، اگر اموال مرد در این حد باشد و توقیف شده باشد، امکان رفع توقیف وجود دارد.
2. مهریه و تأثیر آن بر زندگی مشترک:
طبق تجربه حقوقی، مهریه به هیچ عنوان ضمانتی برای خوشبختی زوجه نیست. حتی در برخی موارد، مهریه سنگین میتواند زندگی مشترک را دچار تزلزل، کینهتوزی و حتی فروپاشی کند. توصیه ما این است که مهریه را به عنوان یک ابزار حمایتی در شرایط خاص (مانند طلاق) در نظر بگیرید، نه به عنوان ضمانت خوشبختی.
3. اهمیت مشاوره خانواده:
حتماً جلسات مشاوره خانواده را با همسر آینده خود برگزار کنید. مشاوران خانواده میتوانند حداقلهای اشتراکات و مشکلات روحی و روانی فرد مقابل را تا حدودی تشخیص دهند. ازدواج با افرادی که دچار مشکلات رفتاری یا اختلالات شخصیتی مانند پارانویا هستند، قطعاً با شکست مواجه خواهد شد و تبعات سنگینی برای شما به همراه خواهد داشت.
4. حق حبس زوجه:
زوجه میتواند قبل از تمکین، مهریه خود را به طور کامل مطالبه کند. این بدان معناست که تا زمانی که مهریه به طور کامل پرداخت نشود، زن میتواند از تمکین خودداری کند.
5. حضانت فرزندان:
حضانت فرزندان تا ۷ سالگی برای دختران و ۹ سالگی برای پسران با مادر است. بنابراین، اگر زوجه تمایلی به زندگی با شما نداشته باشد، فرزندان در این سنین با مادر زندگی خواهند کرد.
نکاتی که زوج باید به طور خاص بداند:
1. مهریه معقول:
از پذیرش مهریههای سنگین که توان پرداخت آن را ندارید، خودداری کنید. مهریه معقول مهریهای است که مرد در زمان ازدواج توانایی پرداخت آن را داشته باشد.
2. بخشش مهریه و حق طلاق:
اخیراً مرسوم شده است که زوجین مهریه و حق طلاق را به یکدیگر میبخشند. این روش میتواند خوب باشد، اما باید با دقت و مشورت با مشاور خانواده انجام شود.
3. تأکید بر مشاوره قبل از ازدواج:
مشاوره خانواده قبل از ازدواج را فراموش نکنید. این جلسات میتواند به شما کمک کند تا شناخت بهتری از همسر آینده خود پیدا کنید و از مشکلات احتمالی جلوگیری کنید.
4. تکلیف نفقه:
نفقه زن و فرزندان در هر صورت بر عهده مرد است. حتی اگر زن ثروتمند باشد، بار حقوقی پرداخت نفقه بر دوش مرد است.
5. حق طلاق و تمکین:
داشتن حق طلاق از نظر قانونی به معنای اجبار زن به تمکین نیست. در عمل، هیچ اجبار فیزیکی برای تمکین زن وجود ندارد. بنابراین، اگر زن تمایلی به زندگی با شما نداشته باشد، نمیتوان او را مجبور به ماندن در منزل کرد.
نکته اضافی:
در کنار مسائل حقوقی، به جنبههای عاطفی و روانی ازدواج نیز توجه کنید. ازدواج تنها یک قرارداد حقوقی نیست، بلکه یک پیوند عاطفی و اجتماعی است که نیاز به تفاهم، احترام متقابل و تلاش مستمر دارد. قبل از ازدواج، حتماً با همسر آینده خود در مورد ارزشها، اهداف زندگی و انتظارات از یکدیگر گفتوگو کنید تا از بروز مشکلات جدی در آینده جلوگیری شود.
کلام آخر
در این مقاله سعی کردیم مهم ترین نکات حقوقی قبل از ازدواج را مرور کنیم. در صورت که نیاز به اطلاعات بشتر دارید مطلب چرا مشاوره حقوقی قبل از ازدواج مهم است را مطالعه کنید. آگاهی از حقوق فردی قبل از ازدواج باعث افزایش رضایت مندی شما از زندگی زناشویی خواهد شد و از بروز مشکلات جلوگیری خواهد کرد. شما می‌توانید برای دریافت مشاوره کامل در این زمینه از تیم باتجربه وکلای دادیاران کمک بگیرید. در پایان نیز از شما می‌خواهیم تجربیاتتان را برای ما بنویسید.
